1954'te gerçekleştirilen ilk organ naklinden bu yana tam 63 yıl geçti. Bu süre içinde teknolojinin de gelişmesiyle organ nakli olağan bir operasyon haline geldi. Fakat şimdiye kadar bir kafa nakli denenmemişti. İlk kafa nakli denemesi, 2017 Aralık ayında gerçekleştirilecek. Yapılacak deneme şimdiden bilim dünyasını ve bu konuyla ilgilenen insanları ikiye bölmüş durumda. Bazı kişiler kafa naklinin etik olmadığını ve sonuçların ahlaki olarak kabul edilemeyeceğini savunurken, bazı kişiler bunun teknolojinin bir sonucu olduğunu ve bazı durumlarda gerekli olduğunu savunuyor.

Aslında kafa nakli denemeleri hayvanlar üzerinde uzun yıllardır yapılmakta. İlk deneme 1908 yılında Charles Claude Guthrie tarafından gerçekleştirilmiş ve bir köpek kafası başka bir köpeğe eklenmiştir. Bu çalışma daha sonra organ nakline katkılarından dolayı nobel ödülüne layık görülmüştür. Bu tarihten günümüze kadar köpekler, fareler, maymunlar üzerinde pekçok kafa nakli gerçekleştirilmiş fakat çalışmalar deneklerin kısa sürede ölmesi yüzünden yüzde yüz başarılı olarak nitelendirilmemiştir. (Bu konuda pekçok resim olsa da bunları burada yayınlamak istemedim. Hoş görüntüler değil...)

Bir kaç yıl önce İtalyan nörolog Sergio Canavero kafa naklini insanlar üzerinde deneyeceğini duyurmuştu. Bu deneme bazı gecikmeler sonrasında, Aralık 2017'de Çin'de gerçekleştirilecek. 80'e yakın doktorun katılacağı operasyon, yaklaşık olarak 36 saat sürecek. Operasyon maliyetinin yaklaşık 10 milyon Euro'yu bulacağı tahmin ediliyor. Canavero hayvanlarda yapılan nakil denemelerinin aksine, başarı şansının yüzde doksanlarda olduğunu savunuyor. Operasyonun en kritik kısmı, omurilik bağlantısının oluşturulması olarak gösteriliyor. Yeni bir metot deneyecek olan Canavero, omurilik bağlantısında polietilenglikol (genellikle kozmetikte kullanılan bir tür alkol) kullanarak omurilik bağlantısını başarılı şekilde oluşturacağını savunuyor. Canavero'ya göre bu operasyon aslında bir vücut nakli olacak. Canavero, kafanın insanın tam fonksiyonlu kısmı olduğunu, organ nakillerinde tam olarak çalışmayan organların değiştirilmesi gibi vücudun da değiştirelebileceğini ve bu yüzden operasyonun bir vücut nakli olduğu düşüncesinde olduğunu dile getirmiştir.

Peki bu nakil kim için yapılacak? 30 yaşındaki Rus Valeri Spiridonov, bu nakil için gönüllü oldu. Spiridov, nadir görülen ve Werdnig-Hoffmann olarak isimlendirilen bir sinir sistemi hastalığına sahip. Bu yüzden Spiridonov yürüyemiyor, nefes almakta ve yutkunmakta güçlük çekiyor. Ayrıca kas kontrolü ve kas gelişiminde de sorunlar yaşıyor.

Operasyon sonrasında Spiridonov en az 3 gün komada tutularak, yeni bağlantıların uygun koşullarda oluşturulması hedefleniyor. Nakil sonrasındaki en büyük riskin, uyuşmazlık sonucunda oluşan organ reddi durumu olabileceği düşünülüyor. Hayvanlarda yapılan denemelerde, hayvanların ölüm sebebi organ reddiydi. Bu yüzden operasyon sonucunun da böyle başarısız olacağı düşüncesi çoğunlukta diyebiliriz.

Sonucun ne olacağını göreceğiz ama eğer nakil başarılı olursa, ne gibi durumlar oluşacak, bu yöntem nerelerde kullanılmaya başlanacak? Gerçekten önemli gelişmeler bizi bekliyor diyebilirim.

Güncelleme

Operasyona günler kala bir gecikme haberi daha geldi. Bu gecikmenin sebebi, Valeri Spiridonov'un operasyondan vazgeçtiğini açıklaması oldu. Spiridonov, bu kararını doktor Canavero ile görüşmesinden sonra, Canavero'nun yürüme garantisi verememesinin sebep olduğunu belirtti. Buna rağmen yeni bir gönüllü bulundu ve operasyonun yeni gönüllü ile 2018 yılında gerçekleştirileceği açıklandı.