Daha önceki makalelerimde de bahsettiğim gibi, renkler birer elektromagnetik radyasyondur. Yani her rengin kendine özgü enerji, frekans ve dalga boyu vardır. Güneşteki füzyon reaksiyonları sonrasında açığa çıkan enerji, elektromagnetik radyasyonlar şeklinde uzaya saçılır. Bu radyasyonlar, ultraviyole ışınlar, kızılötesi ışınlar, ışık, gama ışınları ve radyo dalgalarından oluşur. Atmosferimize gelen bu radyasyonlardan, bizler için zararlı olanlar atmosferden geçemez. Yeryüzüne ulaşan elektromagnetik radyasyonların yarısına yakını kızılötesi, yarısına yakını ışık ve düşük oranda ultraviyole ışınlardan oluşur. Elektromagnetik radyasonlar hakkında detaylı bilgi için Işık Nedir? adlı makalemi okuyabilirsiniz.

Işığı oluşturan ve yeryüzüne ulaşan renkler, yeryüzündeki maddelere çarparak, maddeleri oluşturan atomlarla etkileşir. Bu etkileşim sonucunda bazı renkler enerjilerini atomlara verirken, bazı renkler, atomların kabul edemeyeceği düzeyde enerji taşıdığı için yansıtılır. Bir atomun enerji alabilmesi için verilen enerjinin, atomların etrafını saran ve elektronların bulunduğu yörüngelerin enerji farklarına eşit olması gerekir. Atomlara ulaşan bir rengin enerjisi bu farka eşit ise absorbe edilir, farklı ise kabul edilmez ve yansıtılır.

Yani yeryüzüne ulaşan bazı renkler maddeler tarafından alınırken, bazı renkler yansıtılır. Bir maddeden yansıtılan renk gözümüze ulaştığında, maddenin rengini yansıtılan renk olarak görürüz. Çünkü maddeden gözümüze ulaşan renk, yansıtılan renktir. Diğer renkler atomlar tarafından absorbe edilmiştir. Örneğin kırmızı bir elmaya gelen bütün renkler içinde, elma atomları tarafından kabul edilmeyen ve yansıtılan tek renk kırmızıdır. Elma yüzeyinden yansıtılan kırmızı renk, gözümüze ulaşır ve elmanın rengini kırmızı olarak görürüz. Kırmızı elma, kırmızı ışığı yansıtan elmadır.

Peki atomlar tarafından absorbe edilen renklere ne olur? Bu renkler, enerjilerini atomun etrafını saran yörüngelerdeki elektronlara aktarırlar. Enerjisi yükselen elektronlar, enerjilerine uygun üst yörüngelere geçiş yapar. Fakat atomun toplam enerjisi arttığından atom kararsız hale gelir. Tekrar kararlı hale geçmek için, yörünge değiştiren elektron eski yörüngesine döner. Elektronun eski yörüngesine dönebilmesi için fazla enerjisinden kurtulması gerekir. Eski yörüngeye dönüş sırasında bu fazla enerji, elektromagnetik radyasyon şeklinde ortama verilir. Her atomun oluşturduğu elektromagnetik radyasyon farklıdır. Çoğu atom bu fazla enerjiyi kızılötesi ışın şeklinde ortama verir. Canlılar kızılötesi ışımayı sıcaklık olarak algılar. Işık gören maddelerin, görmeyen maddelere göre sıcak olması bu yüzdendir.

Maddelerden yansıtılarak gözümüze gelen renkler, gözümüzde bulunan ve koni hücreleri olarak isimlendirilen hücreler tarafından algılanır. Renkleri algılayan koni hücreleri elektrik sinyalleri üretir ve oluşan elektrik sinyalleri beyne gönderilir. Beyin elde ettiği sinyalleri yorumlayarak renkleri algılamamızı sağlar. Aslında gözümüzde sadece kırmızı, yeşil ve mavi renklere duyarlı koni hücreleri vardır. Peki sadece kırmızı, yeşil ve mavi renkleri algılayan hücrelere sahipsek, diğer renkleri nasıl görüyoruz? İlk resimdeki renk spektrumuna baktığımızda, renk geçişlerinin aşamalı olduğunu görürüz. Yani bazı renklerin dalgaboyları birbirine yakındır. Örneğin sarı bir ışık gözümüze geldiğinde, sarı rengin dalgaboyu, kırmızı ve yeşil rengin dalgaboyuna yakın olduğundan, sarı renk, kırmızı ve yeşil rengi algılayan koni hücrelerinin aynı anda çalışmasına neden olur. Beyne iletilen elektrik sinyalleri, algılanan rengin hem kırmızı hem de yeşil olduğu bilgisini içerir. Beyin de görülen rengi, kırmızı ve yeşilin karışımı olan sarı olarak yorumlar. Diğer renkler de temel renkler olarak isimlendirilen kırmızı, yeşil ve mavi renklerin karışımıdır.

Bu yüzden televizyon, bilgisayar ve cep telefonu ekranları kırmızı, yeşil ve mavi renkli hücrelerden oluşur. Bu renklerin karışımı ile bütün diğer renkler elde edilir.

Eğer bir madde bütün renkleri kabul ederse, yani hiçbir renk yansıtılmazsa, maddeden gözümüze hiçbir renk ulaşmadığından maddenin rengi siyah, hiçbir rengi kabul etmezse yani bütün renkler yansıtılırsa, maddenin rengi bütün renklerin karışımı olan beyaz olarak görünür. Bu yüzden siyah renkli giysiler, beyaz giysilere göre daha sıcak tutar.

Işık Nedir ? makalesi için hazırlanmış fakat renkler ve görme ile ilgili ayrıntılı bilgiler içeren videomuza aşağıdan ulaşabilirsiniz.