Satrancın ortaya çıkması MS 500'lere kadar dayanmaktadır. Bu tarihlerde Hindistan'da Çaturanga adlı biri oyun geliştirilmiş ve günümüze kadar pek çok strateji oyununun atası olmuştur. Sasaniler 600'lerde çaturangadaki bazı kuralları değiştirmiş ve bu yeni oyuna satranç adını vermişlerdir. Her ne kadar çaturanga hakkındaki bilgiler sınırlı olsa da 4 kişilik bir oyun olduğu ve bazı taşların farklı hareketlere sahip olduğu bilinmektedir (Örneğin çaturangada vezir sadece bir kare ilerleyebilir).

Timur (1336 – 1405) Asya'da büyük bir Türk - Moğol imparatorluğu kurmuş ve fetihleri sonrasında imparatorluk topraklarını Anadolu'nun doğusu, İran ve Hazar Denizi'nin doğusunu içine alan büyük bir alana ulaştırmıştır.

Farsça, Moğolca ve Türk dillerini konuşabilen Timur, strateji konusunda bir dahi olarak kabul edilmektedir. Strateji konusunda oldukça başarılı olan Timur'un satrancı sevmesi şaşırtıcı değildir. Fakat standart satrancı kolay bulan Timur, oyunun kurallarını değiştirerek Timur Satrancı adında, daha zor ve karmaşık bir oyun geliştirmiştir. Timur, oyuna yeni taşlar eklemiş ve oyun tahtasında da bazı düzenlemeler yapmıştır.

Oyun Tahtası

Satrançta 8x8 yani 64 karelik bir tahta kullanılırken, Timur Satrancı'nda 10x11'lik bir tahta kullanılır. Ayrıca Timur Satrancı'nda İç Kale olarak isimlendirilen 2 özel kare bulunmaktadır (Toplamda 112 kare).

Taşlar ve Hareketleri

Şah : Normal satrançtaki gibi hareket eder. Fakat oyun sırasında şah çekilirse bir kereye mahsus olmak üzere herhangi bir taş ile yer değişebilir.

Bakan : Çapraz olarak bir kare hareket eder.

Vezir : Düz olarak bir kare hareket eder.

Zürafa : Çapraz olarak bir kare ilerledikten sonra en az üç kare düz hareket eder. Zürafa diğer taşların üzerinden atlayamaz.

Gözcü : En az iki kare ileriye veya geriye çapraz hareket eder. Gözcü diğer taşların üzerinden atlayamaz.

At : Normal satrançtaki at gibi hareket eder.

Kale : Normal satrançtaki kale gibi hareket eder.

Fil : Çapraz olarak iki kare hareket eder. Fil diğer taşların üzerinden atlayabilir.

Deve : Bir kare çapraz ve iki kare düz hareket eder. Deve diğer taşların üzerinden atlayabilir.

Mancınık : İki kare düz olarak hareket eder. Mancınık diğer taşların üzerinden atlayabilir.

Piyon : Normal satrançtaki gibi hareket eder. Fakat ilk hareketinde normal satrançta olduğu gibi iki kare ilerleyemez. Ayrıca her taşın kendine ait piyonu bulunur. Vezirin piyonu, filin piyonu, devenin piyonu gibi. Bu piyonlardan hangisi rakibin ilk sırasına ulaşırsa onun taşı oyuna tekrar dönebilir. Örneğin devenin piyonu rakibin ilk sırasına ulaşırsa oyuna sadece deve geri alınabilir. Bu kurala uymayan iki piyon vardır: Kalenin önündeki piyon (piyonun piyonu) ve şahın önündeki piyon. Bu piyonlara kurallar bölümünde değineceğiz.

Kurallar

Amaç normal satrançta olduğu gibi rakibin şahını almak yani şah-mat etmektir. Fakat Timur Satrancı'nda rakibinizin şahını şah çekmeden köşeye sıkıştırırsanız da oyunu kazanırsınız. Satrançta ise bu durum beraberlik anlamına gelir.

Şahın önündeki piyon rakibin ilk sırasına ulaşırsa Prens adı verilen bir taş oyuna dahil edilir. Prens şah gibi bir kare hareket eder. Prensin oyunda olması oyunda sanki iki şah bulunması gibidir. Oyunu kazanmak için bu iki şahtan birini normal bir taş gibi almalı daha sonra kalan diğer şahı şah-mat etmek gerekir.

İlk kalenin önünde yer alan piyonun piyonu konusu Timur Satrancı'ndaki en karmaşık konudur. Piyonun piyonu rakibin ilk sırasına ulaştığında öylece kalır. Ayrıca rakip de bu taşa hamle yapamaz. Fakat bir piyon rakibin iki taşını aynı anda tehdit edebilecek bir konumda olabiliyorsa piyonun piyonu direkt olarak bu noktaya ilerler. Böylece rakibin bir taşı bu piyon ile alınır. Diğer bir piyonun piyon kullanımı da rakibin kendi taşını sıkıştırmasıyla oluşur. Örneğin fil iki kare çapraz olarak hareket eder. Fakat hareket yerlerinde rakibin taşları varsa yani filin hareketi kısıtlanmışsa piyonun piyonu fili alacak konuma taşınır. Bu iki durumunda da eğer piyonun koyulacağı karede bir taş varsa bu taş da alınmış gibi oyun tahtasından çıkarılır.

Oyunda bulunan ve iç kale olarak isimlendirilen fazladan kareler ise oyunu beraberliğe götürmenizi sağlayan alanlardır. Eğer şahınızı rakibin iç kalesine ulaştırırsanız oyun berabere biter. Özellikle oyunu kaybedecek gibiyseniz bu seçenek oldukça değerli hale gelmektedir.

Dizilim (Beyaza Göre)

En alt soldan sağa : Fil, Boşluk, Deve, Boşluk, Mancınık, Boşluk, Mancınık, Boşluk, Deve, Boşluk, Fil

2. sıra soldan sağa: Kale, At, Gözcü, Zürafa, Bakan, Şah, Vezir, Zürafa, Gözcü, At, Kale

3. sıra soldan sağa: 2. sıradaki taşların piyonları. Tek fark ilk kalenin önüne piyonun piyonu gelmesidir. Siyah dizilimi beyazın ayna görüntüsüdür.