Düz vites, yarı otomatik vites ve tam otomatik vites. Eğer arabalarla ilgileniyor veya bir araba almayı düşünüyorsanız vites konusu oldukça kafa karıştırıcı olabilir. Vites çeşitleri arasındaki farklar, avantaj ve dezavantajlar, hangi vites tipi tercih edilmeli, hangisi performanslı, hangisi ekonomik gibi pek çok soru ortaya çıkabilir. Bu makalemde bu sorulara cevaplar arayacağız.

Motorun ürettiği gücü debriyaj kontrolünde tekerleklere aktaran sistemdir. Sürücü vites geçişlerini debriyaj ve vites kolu ile kendisi yapar.

Yarı otomatik viteslerin yapısı düz viteslere oldukça benzemektedir. Bu sistemde debriyaj pedalı olmasa da debriyaj sistemi vardır. Fakat debriyajı kontrol eden sürücü değil bir robottur. Bu nedenle yarı otomatik vitese robotize vites de denir. Robot gerekli gördüğü zamanlarda debriyaj sitemini aktif hale getirerek vites geçişlerini yapar.

Tam otomatik vites diğer viteslerden tamamen farklı bir sistemdir. Diğer sistemlerde vites dişlileri vites geçişlerinde birbirine geçerek güç aktarımı yaparken, tam otomatik viteslerde dişli geçişleri diye bir şey yoktur. Çünkü dişliler zaten birbirine geçmiş durumdadır. Tam otomatik viteslerde diğer viteslerde bulunmayan gezegen setli dişliler bulunur. Bu nedenle tam otomatik viteslere bazı yerlerde gezegen setli şanzıman da denir.

Tam otomatik vites güven veren bir sürüş sunar. Yokuşta arkaya kaçırır mıyım, kalkışta veya ani frende stop eder miyim, motorun devri düştü vites değiştirmeli miyim gibi kaygılarınız olmaz. Bu sayede tüm dikkatinizi yola ve trafiğe verebilirsiniz. Ayrıca yoğun trafikteki dur kalklarda kolay ve rahat bir sürüş sağlar. Bunun bedeli olarak da tamir, bakım ve değişim masrafları oldukça fazladır. Günümüzde tam otomatik şanzımanın komple değişimi araca göre 5 ila 30 bin TL arasındadır.

Düz vites şanzımanlar dayanıklı ve ucuzdur. Ayrıca düz viteste ustalaştığınızda araç sürüşü oldukça keyiflidir. Acemilik dönemlerinde düz vitese alışılması zordur ve dikkatinizi vites yüzünden tamamen yola ve trafiğe veremezsiniz. Yoğun trafikte yoğun efor sarfetmek zorunda kalırsınız.

Sonuç olarak rahat bir sürüş istiyorum, arabanın ilk alım fiyatını ve şanzıman bakımlarını da karşılayabilirim derseniz elbette ilk tercihiniz tam otomatik vitesli araçlar olmalıdır. O kadar param yok, zor arızalansın, arızalansa bile ucuz şekilde tamir edilsin, zamanla ustalaşırım, kendime güveniyorum derseniz de tercihiniz düz vitesli araçlar olmalıdır diye düşünüyorum.